Veel mensen weten niet wat ethiek is, terwijl iedereen voortdurend met ethiek bezig is. Bijvoorbeeld: als je mening geeft, als je werk doet, als je met vrienden omgaat, als je iets eet, kortom, altijd. Vaak praten mensen over ethiek alsof zij alleen met grote zaken bezighouden zoals goed en kwaad. Maar ook onderwerpen of een oorlog gerechtvaardigd kan zijn, of abortus mag, of de bio-industrie mag, etc.
Ethiek is de moraalfilosofie, zedenleer, leer der deugden, de wijsgerige bezinning op het zedelijk leven van de mens. Het is de tak van filosofie die zich bezig houdt met de vraag welke gedragingen en activiteiten toelaatbaar zijn en welke niet. Het nadenken over wat wel en wat niet zou mogen, wat wel en niet goed of verantwoord is. Het geheel van gedachten over en de visies op de gedragsregels die mensen tegenover elkaar en tegenover de natuurlijke omgeving in acht zou moeten nemen. De ethische regels kunnen heel strikt en dwingend zijn, zoals in het fundamentalisme, maar ook veel minder nauw omschreven.
In algemene zin probeert ethiek de criteria vast te stellen om te kunnen beoordelen of een handeling als goed of fout kan worden gekwalificeerd. Een stelsel van morele principes of gedragsregels voor zelfstandige vrijwillige menselijke handelingen.
Het gaat dus aan de ene kant over goed en kwaad zoals: je mag niet stelen, je moet de waarheid spreken of je dient je naaste te helpen in tijden van nood. Daarnaast het gaat ook om moraal gebaseerd op een levensbeschouwing en de heersende zeden en gebruiken.
Levensbeschouwing is een eigen persoonlijke visie op wat belangrijk is in het leven. Jouw moraal over: hoe mensen met elkaar samenleven, de betekenis, de dood, etc. Elke levensbeschouwing hangt samen met een aantal waarden die voor haar centraal staan. Voorbeelden zijn onder andere Liberalisme, Socialisme, Feminisme, Religie, e.d.
Moraal is cultuurgebonden. Waarden en normen liggen niet voor altijd vast. Mensen veranderen dus ook de waarden en normen. Tot in de vijftiger jaren bijvoorbeeld was het ontoelaatbaar om voor het huwelijk seks te hebben.
Moraal maakt mogelijk dat mensen samenleven. Een voorbeeld daarvan is dat wij hebben afgesproken een conflict op te lossen door te praten. We zien er dus van af om geweld te gebruiken. Moraal geeft ook houvast in het leven. We weten hoe we ons moeten gedragen en wat we kunnen verwachten van anderen.
De morele ontwikkeling bij jongeren gaat stapsgewijs. Eerst nemen ze hun moraal over van hun opvoeders, ouders en familie maar ook van vrienden en van de media. Daarna gaan ze meer en meer hun eigen keuzes maken. Ze ontwikkelen een eigen persoonlijke moraal.
Waarden zijn zaken die mensen belangrijk vinden en daarom nastreven. Het zijn dus zaken waar je waarde aan hecht, die je waardevol vindt, ze betekenen iets voor je. Waarden die belangrijke gevonden worden zijn: gezondheid, naastenliefde, gelijkwaardigheid, vrijheid, welvaart, etc.
Normen zijn manieren van handelen waarnaar een categorie van personen zich kan of moet richten. het gaat om het gedrag van mensen. Het gedrag dat verwacht wordt hangt natuurlijk direct samen met de waarden die daaronder zitten.