Het door de 18e-eeuwse filosoof Montesquieu bedachte systeem van de Trias politica houdt in dat de macht binnen een staat in over drie gescheiden machten verdeeld moet zijn:
Eerste macht – de wetgevende macht (in Nederland zijn dat de Staten-Generaal (Eerste en Tweede Kamer) en regering
Tweede macht – de uitvoerende macht (de regering, in Nederland zijn dat de koning en de ministers)
Derde macht – de rechterlijke macht (de rechters, in Nederland o.a. de Raad van State, voorgezeten door de Koning)
Het is echter geen taboe dat er meerdere machten invloed hebben in de democratie op de bestuurders.
Vierde macht – ambtenaren
Ambtelijke macht is een afgeleide van de macht van de regering. In een strikte scheiding tussen politiek en ambtenarij nemen politieke besluitvormers beslissingen die door ambtenaren loyaal worden uitgevoerd. Toch wordt ambtenarij of bureaucratie als zelfstandige macht onderkend omdat ze in de praktijk de beslissingen van de uitvoerende macht uitvoeren en interpreteren. In plaats van de strikte scheiding tussen uitvoerende bevoegdheden en verantwoordelijkheden bij de bestuurders, ligt de feitelijke macht deels bij ambtenaren die veel uitvoerende bevoegdheden zelfstandig uitvoeren. De ambtenaren zijn ook van groot belang bij het opstellen van nieuwe regels en beleid. Soms wordt gesteld dat de macht van de ambtenaren, met name de topambtenaren groter is dan die van de minister. Ambtenaren kunnen informatie in een bureau lade laten liggen of anoniem laten lekken, maar de bestuurders blijven verantwoordelijk en dat kan tot gevolg hebben dat de bestuurders hun baan moeten opgeven.
Vijfde macht – de media
Zowel de uitvoerende macht, de regering als de wetgevende macht, het parlement zijn afhankelijk van de pers om aan het volk mee te delen wat er door de politici gedaan wordt. De rol van communicatiekanaal geeft de pers een machtige sluisfunctie. De relatie met de pers en de wijze waarop een politicus en zijn partij ‘overkomen’ is een van de belangrijkste factoren voor succes van de politicus en zijn partij. Journalisten zijn niet langer een neutrale factor die nieuws met distantie verslaan, ze interpreteren meer dan vroeger en willen zelf politieke ontwikkelingen beïnvloeden. De pers vervult verder een belangrijke controlerende functie, doordat zij de gedragingen van de verschillende machten en de effecten van hun beslissingen openbaart.
Zesde macht – externe adviesbureaus, influenceerde ’s en lobbyisten.
Het idee dat de overheid zich moest beperken tot kerntaken leidde tot privatisering en verzelfstandiging. Steeds meer taken worden buiten het beheer van de overheid geplaatst. Ook voorbereiding en onderzoek worden steeds vaker uitbesteed aan externe partijen. Een te grote uitbestedingstrend zou er toe leiden dat overheidsorganen verworden tot uitvoeringsorganisaties die afhankelijk zijn van externe kennis omdat ze die zelf niet meer in huis hebben. Verder groeide zorg over toenemende invloed van een ‘zesde macht’ van externe adviseurs, onderzoekers, influenceerde ’s en lobbyisten die zich zou onttrekken aan democratische controle.
Zevende macht – criminelen, en brutalen.
De criminelen hebben maling aan wetten en regels, die maken zij zelf wel. Laten we niet vergeten de groep die agressief en ambitieuze handelen om in top posities te komen. In hoeverre is de vrijheid van meningsuiting, van vereniging of kerkgenootschap van invloed op de bestuurders?
Achtste macht – de rijken
Het is een kleine groep die rijk zijn en handelen met uitsluitend het eigen financiële belang voorop. Ze zijn overal in bijna elke organisatie. Het zijn niet de managers, of topmanagers, maar de topmismanagers. Zij hebben posities verworven via erven, en het zijn niet alleen de rijkste families, maar door cumulatie van bezit de super oligarchen, zij worden niet om de 4 jaar gekozen, en hebben de beschikking over een zeer groot financieel vermogen. Ze hebben slechts een doel meer geld verdienen door leningen uit te geven. Immers hun bezit zijn de schulden van staten, bedrijven en banken. Deze schulden moeten door arbeid van de bevolking terug betaald worden. Het treft iedereen zodra een hypotheek of elke ander vorm van lening wordt afgesloten.